Inleiding
De beroemdheid van ons pompierskorps werd in het Mechelse geprezen om zijn onverwoestbare inzet en doortastendheid.
Mechelen is altijd gekend als de stad van de maneblussers. Het korps stond dan ook hoog in aanzien
bij de Mechelse bevolking.
Woord vooraf
Goedenavond beste bezoeker, ten allen tijden hebben de inwoners van de stad in geval van brand mogen en moeten blussen.
Van een officiële brandweer is er in de 18e eeuw nog geen sprake, dat verandert vanaf de 20e eeuw.
Tot 1954 is de brandweer van Mechelen deels beroeps, deels vrijwillig. De beroepsbrandweermannen zijn officieel nog lid van een gewapend korps en ze bezitten zelfs een sabel en geweer.
De structuur is nog een relikwie uit de 19e eeuw wanneer de brandweermannen ook lid zijn van de Burgerwacht en eventueel als ordehandhavers kunnen optreden.
De beide wereldoorlogen bewijzen dat zo'n gewapend brandweerkorps een anachronisme is terwijl ze terzelftertijd aantonen dat een professionalisering nodig is zo de brandweer vlug en competent ter plaatse wil komen.
Vanaf de jaren '70 en '80 kende het korps een enorme groei en nam het aantal manschappen stelselmatig toe, een grote verbouwing van de kazerne in de Dageraadstraat was noodzakelijk.
In de jaren '90 werd het materiaal en de voertuigen grondig gemoderniseerd.
Volg mee de evolutie van de Mechelse pompiers ...
Ontstaan
In Mechelen werden zoals elders mensen van goede wil gevonden die bereid waren hun medeburgers te helpen bij brandrampen.
Van een echt brandweerkorps is er nog niet meteen sprake.
De rode vlag
Het bestrijden van een brand was in vroegere tijden een zaak van de ganse gemeenschap. Bij een brand werden dan ook alle bewoners van de stad samengeroepen om mee te helpen blussen.
Brandspuiten
Het eerste uitgebreid reglement betreffende maatregelen ingeval van brand, dateert van 23 januari 1687. Er werd door de stad een brandmeester aangesteld die onmiddellijk ter plaatse moest komen.
Eerste brandreglement
Op 25 februari 1822 wordt in de stad een eerste Brandreglement opgesteld. Het college van burgemeester en schepenen, vernieuwde het vorige reglement van 1807 en deed de nodige aanpassingen.
Burgerwacht
In heel wat steden verliepen de septemberdagen van 1830 zeer woelig. In Mechelen bleef het rustig. Toch richtte de gemeenteraad uit voorzorg een Burgerwacht op omdat het jonge België nog niet over een georganiseerd leger beschikte.
Organisatie
Op het einde van de 19e eeuw zijn er veel klachten over onze pompiers, ze waren slecht uitgerust, altijd komen de pompen te laat, drie kwart of een uur nadat de brand zich verklaarde, dit moest veranderen.
Bijzondere commissie
Op het einde van de 19e eeuw beschikte de stad over een vrijwillig brandweerkorps voor de binnenstad, maar ook de wijken Nekkerspoel en Battel hadden elk hun eigen brandspuit met een handpomp
Gewapend korps
Werklieden werden nog niet toeglaten in het gewapend korps en de werving geschiedde onder de meesters, vooramelijk uit de bouwnijverheid.
Tuchtreglement
Het Vrijwillig Gewapend pompierskorps van Mechelen werd opgericht tijdens de gemeenteraadzitting van 28 juni 1894, toen het verslag der Bijzondere Commissie werd voorgedragen en aangenomen.
Na Wereldoorlog I
De brandweerdiensten van België werden in het bijzonder op de proef gesteld door de Grote Oorlog, zeker in Mechelen. De pompiers hadden het nodige gebrek aan middelen, maar de hulpverlening bleef gegarandeerd, ook in de naburige gemeenten.
Mechelen afgesloten
Mechelen speelde een belangrijke rol tijdens de Eerste Wereldoorlog. De stad was van cruciaal belang voor de Duitsers omdat het een belangrijk knooppunt was op het Belgische spoornet.
Hulpbieding
De eerste grote brand waarbij de Mechelse brandweer moest tussenkomen vond plaats op maandag 1 november 1926 in de parochiale jongensschool in de Leemstraat te Onze-Lieve-Vrouw-Waver.
Eerste hervorming
Door de onrustbarende politieke evolutie in Duitsland besloot de Belgische regering op 17 februari 1934 een nationale bond voor de bescherming der burgerlijke bevolking in het leven te roepen.
Werking
Een kort overzicht van de toetstand der verdedigingsmiddelen tegen brand in 1938, zoals die blijkt uit een enquèteformulier van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid.
Na Wereldoorlog II
Mechelen werd zwaar getroffen door allerlei bombardementen en branden. Op 13 april 1940 viel een eerste bom op onze stad, gelukkig met slechts beperkte stoffelijke schade. Op 17 mei 1940 rond 10.00u rukten de eerste Duitse troepen Mechelen binnen. Het was het begin van 4 jaar bezetting. De Mechelse pompiers stonden voor een helse periode.
Verzet
Vanaf 1941 speelde brandweerman Jan Wijnants een belangrijke rol in het Mechels verzet, hij werd later aangesteld als officier
Korps in 1949
De stad beschikt dan over een gemengd pompierskorps, een bestendige kern van 19 man en 34 vrijwilligers, in totaal dus 53 manschappen.
Gemengd korps
Na de Tweede Wereldoorlog kwam men tot het besef dat een korps alleen bestaande uit vrijwilligers, voor een stad als Mechelen geen optie meer was.
Beroepskorps
In 1945 is één van de prioriteiten van het nieuwe college o.l.v. burgemeester Spinoy het moderniseren van het Mechels brandweerkorps
Historiek
De Mechelse pompiers kende sinds haar oprichting een enorme evolutie. Verschillende bevelhebbers hadden de leiding over een goed functionerend korps. Wat betreft kazernering werden meerdere locaties aangedaan. In de jaren '60 werd de ziekenwagendienst opgericht, ook heel wat brandinterventies werden door de spuitgasten bedwongen.
Expansie
Begin jaren '50 is de brandweer van Mechelen een gemengd korps, er is een bestendigde vaste kern maar er zijn ook vrijwilligers. In 1954 bestaat het korps nog uitsluitend uit beroepsmensen. Vanaf de jaren '60, '70 en '80 is de groei van het korps niet meer te stoppen.
Een nieuwe start
De jaren '50De stad Mechelen moest grotendeels terug opgebouwd worden na de vele bombardementen die er plaats vonden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De ziekenwagen
De jaren '60Er wordt begonnen met de organisatie van de dienst 900. De ingebruikname van het hulpcentrum 900 Mechelen, zone 015 en 016, gebeurt op 1 november 1963.
Grote interventies
De jaren '70In de jaren '70 waren de branden veel talrijker dan vandaag, minstens 300 per jaar en soms nog meer. Eurocan, Meurop, Sint-Romboutstoren ...
Modernisering
In 1997 wordt na een beslissing van toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Louis Tobback het hulpcentrum voor de zone 015 en 016 afgeschaft.